Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат тұжырымдамасы

Құрметті тыңдаушылар!

Сыбайлас жемқорлықты жою жөніндегі одан арғы қадамдар Мемлекет басшысының ағымдағы жылғы 2-ақпандағы Жарлығымен бекітілген 2022-2026 - жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат тұжырымдамасына енгізілген.

Тұжырымдаманы әзірлеу кезінде азаматтық қоғамның пікірі маңызды болғанын ерекше атап өтемін.

Сондықтан жаңа стратегиялық құжаттың оң өзгерістерінің негізгі тапсырыс берушісі болып Қазақстан Республикасының халқы айқындалғаны кездейсоқ емес.

Азаматтардың, қоғамдық құрылымдардың, сарапшылардың, бизнес-қоғамдастықтардың ұсыныстары жинақталған арнайы сайт құрылды.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұжырымдаманы әзірлеу кезінде шетелдік озық тәжірибе, халықаралық стандарттар да ескерілді.

Тұжырымдаманың жобасын жұртшылық кеңінен талқылады, оны әртүрлі сарапшылар, соның ішінде халықаралық деңгейдегі сарапшылар зерттеді. Атап айтқанда, жобаны Еуропа Кеңесінің сарапшылары зерттеді, олар әзірленген тәсілдерді оң атап өтті және ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі ескерген бірқатар ұсыныстарын енгізді.

Мен негізгі ойларға қысқаша тоқталамын.

Тұжырымдамада нақты реформалар мен жобалары бар 6 тапсырма блогы қарастырылған.

БІРІНШІСІ сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілікті қалыптастыруға арналған.

Бұл "Жылдам жеңістер" емес екенін түсініп, Агенттік оны басымдықтардың бірі ретінде белгілейді сыбайлас жемқорлыққа мүлдем төзбеушілік қағидатын ілгерілету бойынша бірқатар шараларды белгілейді.

Болашақта сыбайлас жемқорлыққа қарсы тақырып мектепке дейінгі деңгейден бастап барлық деңгейдегі білім беру жүйесіне енгізілетін болады.

Жалпы, халық арасында ауқымды түсіндіру жұмысы азаматтарға өз құқықтарын білуге және мәселелерді шешудің заңсыз жолдарын іздемеуге мүмкіндік береді.

Ол үшін өңірлік ерекшеліктерді, менталдылықты және өзге де аспектілерді ескере отырып, әртүрлі нысаналы топтар (мемлекеттік қызметшілер, бюджеттік ұйымдардың қызметкерлері, кәсіпкерлер, оқушылар, студенттер, зейнеткерлер және т. б.) бойынша декомпозициямен коммуникациялық шаралардың елдік кешенін қабылдау ұсынылады.

Мемлекеттік аппараттың тазалығын қамтамасыз етудің маңызды элементі-мүдделер қақтығысын реттеу.

Қазір іс жүзінде біз бұл мәселеде реттелмегендікті көріп отырмыз, біздің заңнамада қақтығыс жағдайлары туындаған кезде әлі де егжей-тегжейлі қадамдық әрекеттер жоқ, ал алдыңғы қатарлы елдердің көпшілігінде бұған басымдық беріледі.

Шаралардың ЕКІНШІ БЛОГЫ сыбайлас жемқорлық мүмкіндіктерін барынша азайтуға бағытталған.

Мұнда бюджеттік процестердің транспаренттілігін қамтамасыз ету бойынша шаралар әзірленді.

Мемлекеттік бағдарламалар мен ұлттық жобалардың іске асырылу барысына азаматтық мониторинг, бюджеттік қаржы бенефициарларының жария тізілімін енгізу көзделген.

Бюджеттік процесті бақылауды қамтамасыз ету үшін бөлінген сәттен бастап игеруге дейін «ақшаны бояу» қағидаты бойынша бюджет қаражатын сүйемелдеуді енгізу пысықталуда.

Мемлекеттік сатып алу саласы бойынша.

Мемлекеттік ақшаны пайдаланудың бірыңғай тәсілдерін қамтамасыз ету мақсатында сатып алу туралы нормаларды бір заңда біріктіру ұсынылады.

Бір көзден сатып алу үшін негіздерді қысқарту жалғастырылады.

Орташа сату бағасын анықтау сатып алуды тиімді жоспарлауға негіз болады.

Мемлекеттік кәсіпорындар үшін монополиялық жеңілдіктер мен ерекшеліктер тізбесі оңтайландырылатын болады, бұл бәсекелестіктің өсуіне әкеледі.

Экономикаға мемлекеттің қатысуын қысқарту жөніндегі шаралар жалғастырылатын болады. Өзіне тән емес функцияларды анықтау және кейіннен бәсекелестік ортаға беру үшін мемлекеттік органдардың қызметіне кешенді Функционалдық талдау көзделген.

Бұл ретте ашықтықты қамтамасыз ете отырып, жекешелендіру туралы шешімдер қабылдау кезінде талаптар мен бақылауды күшейту ұсынылады.

Тұжырымдамадағы сапалы цифрлық трансформация сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат қағидаттарының бірімен айқындалған.

Мемлекеттік қызметтерді және мемлекеттік органдардың барлық бизнес-процестерін одан әрі автоматтандыру, азаматтар мен шенеуніктердің тікелей байланысын болдырмау арқылы біз "тұрмыстық" сыбайлас жемқорлықтың алғышарттарын жоюға ниеттіміз.

Тұжырымдама сыбайлас жемқорлықтың алдын алудың жекелеген құралдарын: сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдауды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандартты, НҚА жобаларына ғылыми сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптаманы жетілдіруді көздейді.

Шаралардың ҮШІНШІ БЛОГЫ жауапкершіліктің сөзсіз болуын қамтамасыз етуге бағытталған.

Революциялық қатарында-сыбайлас жемқорлық орнықтылығына тестілеуді енгізу, бұл жосықсыз қызметшілерді (қызметкерлерді) уақтылы анықтауға және жұмыстан шығаруға, олардың сыбайлас жемқорлық әрекеттерінен қоғамға зиян келтірмеуге мүмкіндік береді. Ол үшін мемлекеттік органдардың басшыларына мұндай тексерулерге өз бетінше бастамашылық жасау құқығы беріледі.

Сыбайлас жемқорлықты негізсіз байыту үшін жауапкершілік институты «тиімсіз» етеді.

Бұл қазірдің өзінде басталған жалпыға бірдей декларациялау процесінің логикалық жалғасы болады және заңсыз алынған қаражатты пайдалану мүмкіндігін азайтады.

Сондай-ақ, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін заңды тұлғалардың жауапкершілігін күшейту жоспарлануда. Бұл компанияның мүддесі үшін сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған кездегі әкімшілік жауапкершілігі болады.

ЭЫДҰ мен ГРЕКОНЫҢ ұсыныстары бойынша пара беру туралы уәде мен ұсынысты криминализациялау шаралары қарастырылған.

ТӨРТІНШІ БЛОК - бұл азаматтық қоғамды сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға одан әрі ауқымды тарту жөніндегі шаралар.

Мұнда мемлекеттік органдардың қоғамдық кеңестерінің қызметін жетілдіру, ақпараттың қолжетімділігін, нақтылығын қамтамасыз ете отырып, мемлекеттік органдардың шешімдері туралы ақпараттың жариялылығын қамтамасыз ету жөніндегі шаралар белгіленеді.

БАҚ пен журналистердің сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл әлеуетін кеңейту жөнінде шаралар қабылданатын болады.

Сондай-ақ сыбайлас жемқорлық туралы хабарлау тетіктерін жақсарту және осындай фактілер туралы хабарлайтын адамдарды қорғау жөнінде шаралар қабылданатын болады.

БЕСІНШІ БӨЛІМ сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты бақылауға арналған.

Мониторингтің арнайы жүйесі, белгілі бір портал құрылады, онда мемлекеттік органдардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметі туралы барлық ақпарат, соның ішінде тіркелген фактілер бойынша статистика жинақталады. тәуекелдер, қабылданған шаралар және т. б.

Бұл жұртшылыққа сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы басқарушылық шешімдерді әзірлеуге және іске асыруға, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың тиімділігін бағалауға толық қатысуға мүмкіндік беретін жария портал болады.

Осы жүйеде сыбайлас жемқорлықтың алдын алу бөлігінде министрлер мен әкімдердің рейтингтік бағасы көрсетілетін болады.

Сыбайлас жемқорлықты қабылдаудың Ұлттық индексін енгізу мәселесі пысықталатын болады. Бұл белгілі бір дәрежеде халықаралық рейтингтерге тәуелділікті төмендете отырып, икемді жауап беруге және уақтылы түзетулер енгізуге мүмкіндік береді.

АЛТЫНШЫ БЛОК сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органның қызметін одан әрі жетілдіруге бағытталған.

Агенттік кері байланыс арналарын жетілдіру, қызметіне интеграцияланған талдау құралдарын енгізу, кешенді қызметтер қызметін үйлестіруді күшейту бойынша жұмыс жүргізуге ниетті.

Жаңа сын-тегеуріндерді ескере отырып, цифрлық қаржы активтерін, криптобиржаларды және басқа да цифрлық платформаларды пайдалана отырып жасалған қылмыстарды анықтау және жолын кесу жөнінде шаралар қабылданатын болады.

Жалпы, жаңа стратегиялық құжатта оларды сапалы іске асыру жағдайында біздің қоғамдағы сыбайлас жемқорлықты жоюға ықпал ететін шаралар бар деп айтуға болады.